باز هم تاکید میکنم تقریبا همه جراحیهایی که برای رفع ناهنجاریهای فکی انجام میشود، اثر درمانی دارد، اما چهره را نیز بسیار زیبا میکند و اثرات آن بر زیبایی چهره حتی موثرتر از جراحی زیباییبینی است، ولی نباید این نوع جراحیها را با جراحی زیبایی اشتباه گرفت.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم آنلاین، تا چند دهه پیش هرگز به ذهن کسی هم خطور نمیکرد که میشود تغییراتی اساسی را در شکل استخوانهای چهره، بویژه در ناحیه فک و چانه ایجاد کرد و برای همیشه از تبعات ناشی از این نوع ناهنجاریهای اسکلتی در صورت خلاص شد، اما امروزه داستان ناهنجاریهای اسکلتی در ناحیه فک و صورت کاملا عوض شده است.
به طوری که خیلیها به بهانه جراحی زیبایی بینی، فکشان را نیز تغییر شکل میدهند و بسیاری نیز بهدنبال رفع ناهنجاریهای دندانی از مطب جراحان فک و صورت سر در میآورند و پس از ارتودنسی دندانها، جراحی فک میکنند.
باوجود آنکه جراحی فک و صورت در موارد زیادی با هدف اصلاح ناهنجاریهای اسکلتی و فکی صورت میگیرد، اما نگاه جامعه امروز ما به این نوع عملها در بسیاری موارد، صرفا جنبه زیبایی به خود گرفته است؛ زیباییای که به تصور برخی افراد از دستکاریهای غیرضروری در ناحیه چانه و گونه به دست میآید.
دکتر محمد بیات، متخصص جراحی فک و صورت، دانشیار دانشکده دندانپزشکی دانشگاه تهران و رئیس انجمن جراحان دهان، فک و صورت گفت از چند و چون عملهای جراحی فک بهعنوان پرمتقاضیترین جراحیها در حوزه فک و صورت و شکسته شدن مرزهای درمان و زیبایی در این حوزه میگوید.
وقتی صحبت از جراحی فک Maxillofacial Surgery و صورت میشود، ابتدا ذهن ما معطوف به درمان ناهنجاریهای فکی و بد فورمی و بدشکلیهای صورت میشود، در حالی که امروزه بسیاری از این نوع جراحی صرفا جنبه زیبایی پیدا کرده است. چرا چنین اتفاقی افتاده است؟
جراحی فک و صورت رشته جوانی است؛ یعنی این رشته در سالهای پس از جنگ جهانی دوم متولد شده است. البته در اروپا ابتدا این رشته فقط در حوزه دندانپزشکی شکل گرفت و بعدها در آمریکا تحت عنوان رشته جراحی فک و صورت توسعه یافت که در ابتدا معطوف به رفع آسیبهای استخوانی و اسکلتی در ناحیه صورت میشد و بتدریج توسعه پیدا کرد و ناهنجاریهای مادرزادی مثل شکاف لب و کام یا ناهنجاریهای بدو تولد یا اختلالاتی را که در سنین رشد بروز میکند، در برگرفت.
اصلاح ناهنجاریهای فکی که به نظر میرسد در این گفتوگو بیشتر مورد بحث شماست، یکی از کارهایی است که جراح فک و صورت انجام میدهد. البته وقتی اسکلت صورت را دستکاری میکنیم هم ناهنجاری بیمار را رفع میکنیم و هم زیبایی ظاهری او را در حد قابل توجهی بهبود میبخشیم.
یعنی میگویید جنبه غالب در جراحیهای فک، درمان و سپس زیبایی است؟
دقیقا همینطور است. در این رشته، جنبه درمان و زیبایی با هم عجین شده است، یعنی بسیار کم پیش میآید که شخصی صرفا با اهداف زیبایی، تن به یک جراحی سنگین بدهد.
البته این که در موارد معدودی جراحیهای فک صرفا با هدف زیبایی و از طریق گذاشتن پروتز و ایمپلنتهای صورت انجام میشود، نفی نمیکنم، اما انجام این دست جراحیها در کشور ما افراطی نیست. مردم نیز نسبت به اینکه چهرهشان را با جراحی فک عوض کنند، بسیار اضطراب دارند و به صرف زیبا شدن به آن تن نمیدهند.
اما آنچه امروز میبینیم این است که برای جراحیهای زیبایی که پرطرفدارترین آنها جراحی زیباییبینی است، مرزی وجود ندارد؛ یعنی بسیاری از متخصصان به دلیل پردرآمد بودن این نوع جراحیها وارد حیطه آن میشوند تا جایی که چند سال پیش این مساله موجب بروز اختلافات زیادی میان جراحان فک و صورت و پلاستیک شد. دلایل بروز چنین تداخلاتی چیست و چه توجیهی برای آن وجود دارد؟
موضوعی را که به آن اشاره میکنید، زمانی خیلی داغ بود، اما خوشبختانه الان این بحثها تا حد زیادی فروکش کرده و به اعتقاد من دیگر لزومی به مطرح کردن و دامن زدن دوباره آن وجود ندارد.
همانطور که در قوانین و مصوبات نظام پزشکی آمده هر پزشکی که آموزش لازم را برای کاری را دیده باشد مجاز است آن جراحی را انجام دهد. اکنون رشتههای مختلف پزشکی را میبینیم که مرزهای مشترکی دارند، مثلا جراحی تیروئید را هم جراح عمومی و هم گوش و حلق و بینی انجام میدهد. جراحی شکاف کام و لب را نیز همکاران اطفال، گوش و حلق و بینی، پلاستیک و فک و صورت انجام میدهند. همچنین جراحی ستون فقرات را متخصصان ارتوپدی و جراحان اعصاب انجام میدهند. اینها اشکالی ندارد؛ یعنی رشتههای مختلف میتوانند هرکدام با نگاه خودشان این جراحیها را انجام دهند. در مورد کارهای لیزر نیز وضع به همینگونه است، یعنی هم جراحان و هم متخصصان پوست کارهای لیزر انجام میدهد. در مورد رشته جراحی فک و صورت هم وضع به همینگونه است. این رشته جوان است و چند دههای است که از دیگر رشتهها جدا شده، ولی مرزهای مشترکی با دیگر رشتهها دارد.
بحثهایی که در گذشته وجود داشته از یک سو به برخی حساسیتها ازجمله مسائل مربوط به اسم و رسم برخی متخصصان و از سوی دیگر، بحثهای مالی مربوط میشده. البته بعضی از همکاران نیز در آن زمان بیسیاستی به خرج دادند و به اختلافات دامن زدند، اما الان وضع دیگر آن گونه نیست. البته من هم معتقدم که اهداف درمانی و سرمایههای کشور در حوزههای دولتی و منابع ملی نباید به سمت جراحیهای زیبایی گسترش پیدا کند.
پس تکلیف مردم چیست؟ یعنی کسی که میخواهد جراحی بینی انجام دهد، باید به کدام متخصص مراجعه کند؟ پلاستیک، فک و صورت یا گوش و حلق و بینی؟
دستورالعملها مشخص است و اینکه ما مرزبندی کنیم درست نیست. مردم باید بدانند تفاوت جراحی زیبایی با فک و صورت چیست و هدف از جراحی فک و صورت، صرفا زیبایی نیست و این جراحیها را باید نزد جراح آموزشدیده انجام دهند. خوشبختانه امکان دسترسی به اطلاعات از طریق منابع اطلاعاتی مختلف برای مردم وجود دارد و میتوانند جراح را با توجه به تخصص و مهارتهایش انتخاب کنند.
باز هم تاکید میکنم تقریبا همه جراحیهایی که برای رفع ناهنجاریهای فکی انجام میشود، اثر درمانی دارد، اما چهره را نیز بسیار زیبا میکند و اثرات آن بر زیبایی چهره حتی موثرتر از جراحی زیباییبینی است، ولی نباید این نوع جراحیها را با جراحی زیبایی اشتباه گرفت.
اما نگفتید که به نظر شما کدامیک از متخصصان برای جراحیهای زیبایی، اصلح هستند؟ یا اصلا توجیهی برای ورود متخصصان فک و صورت به حوزههایی چون جراحی بینی وجود دارد؟
در مواردی که صرفا مساله زیبایی در جراحی مطرح است، همه رشتهها میتوانند به آن وارد شوند و به اعتقاد من مرزی برای آن نباید قائل شد. در مواردی که مشکل یا ناهنجاری فکی نیز در شخصی وجود دارد، ایدهآل این است که اول ارتودنسی و سپس، جراحی فک انجام شود و بعد از آن جراحی بینی صورت بگیرد.
برای جراحی بینی به نظر میرسد اگر فرد متقاضی، عوارض گوش و حلق و بینی نیز داشته باشد به متخصص گوش و اگر صرفا مشکلات نسج نرم دارد، به جراح پلاستیک مراجعه کند. اما مشکلات زیبایی جزئی را در هر یک از رشتههای گوش، پلاستیک و فک و صورت میتوان رفع کرد.
اگر شخصی نزد شما بیاید و ببینید فقط بینیاش مشکل دارد، او را به همکاران پلاستیک یا گوش و حلق و بینی ارجاع میدهید یا خودتان عمل زیبایی بینی را برایش انجام میدهید؟
هر دو اتفاق ممکن رخ دهد. طبق مقررات نظام پزشکی، انتخاب جراح با بیمار است. این خود شخص متقاضی است که باید انتخاب کند. اگر بیمار بخواهد، جراح فک و صورت نیز میتواند عمل راینوپلاستی را برای وی انجام دهد.
شنیدهایم که برخی جراحان پراسم و رسم، هزینههای بالای ده میلیون برای جراحی فکی که زیر پنج میلیون هم انجام میشود، طلب میکنند. چرا دستمزد جراحان، بسیار با هم متفاوت است؟
شاید تا چند ماه گذشته که طرح تحول سلامت انجام نشده بود در موارد معدودی میشد رقمهای بالاتری را نسبت به هزینههای معمول در حوزه جراحی فک و صورت طلب کرد، اما این بحثها با اجرایی شدن طرح تحول سلامت دیگر منتفی است. رقمهای بالایی هم که از آن نام بردید در محدوده تعیین شده در طرح تحول سلامت، برای جراحی فک جایی ندارد.
البته هیچ حرفه و رشتهای را نمیشود، یافت که در آن تخلفی رخ ندهد، ولی با اجرای طرح فوق، احتمال بروز تخلفات بسیار کم شده است. اکنون پولی بیش از تعرفه از بیمار برای جراحی گرفته نمیشود.
اتفاقا ما در این رشته بیشترین آسیب را دیدهایم و شاهد کمترین افزایش هزینهها در طرح تحول سلامت بودهایم تا جایی که برخی همکاران ما دیگر عمل جراحی فک انجام نمیدهند.
یعنی در این مدت موارد تخلف در حوزه فک و صورت دیده نشده است؟
خوشبختانه چنین مواردی، بسیار محدود بوده است.
آیا بیمهها هزینههای جراحی فک و صورت را در صورتی که جنبه درمانی داشته باشد، پوشش میدهند؟
خوشبختانه بیمهها نهتنها هزینههای جراحی فک و صورت را که جنبه درمانی دارد پوشش میدهند بلکه برخلاف گذشته که اعمال زیبایی را در این حوزه نمیپذیرفتند، اما در طرح تحول سلامت این محدودیت نیز برداشته شده است.
چرا به بسیاری از افرادی که برای راینوبلاستی مراجعه میکنند از سوی جراح پیشنهاد میشود که فکشان را نیز جراحی کنند؟ این پیشنهادها صرفا جنبه مالی برای پزشک یا ضرورت درمانی برای شخص دارد؟
در حوزه جراحیهای اسکلتی فک و صورت نمیتوان چنین ادعایی کرد. یعنی رفع مشکلات و ناهنجاریهای فکی، جنبه درمانی دارد و ارائه چنین پیشنهادی به شخص کاملا درست و حرفهای است. الان بسیاری از همکاران گوش و پلاستیک نیز بر این اعتقادند که بهتر است جراحی زیبایی پس از جراحی فک صورت بگیرد. یعنی در موارد بسیار کمی اتفاق میافتد که جراحی فک، فقط به دلیل زیبایی باشد.
مطالب مرتبط: جراحی فک و دندان Maxillofacial Surgery
پس چرا شنیده میشود که تقاضا برای جراحیهای زیبایی چانه و گونه بسیار زیاد است و حتی خود متخصصان هم در مواردی بیمارانشان را به انجام اینگونه جراحیها تشویق میکنند؟
متاسفانه در مورد وضع جراحیهای زیبایی در کشور ما همیشه یک قضاوت منفی وجود دارد. به این معنی که این جراحیها امری قبیح و غیرضروری دانسته میشود.
من بر این مساله تاکید میکنم که اعمال زیبایی در صورت تشخیص درست و انجام عمل جراحی صحیح در بسیاری موارد مفید بوده و به کیفیت زندگی بیمار کمک میکند.
مطالب مرتبط: حرف زدن بعد از جراحی فک Talking after jaw surgery
اگر شخصی صرفا برای کار زیبایی مثلا گذاشتن پروتزهای گونه یا چانه به شما مراجعه کند، وی را از انجام جراحی فک Maxillofacial Surgery منع میکنید؟
بله، به طور متعدد این اتفاق برای من و دیگر همکاران میافتد. بازهم تاکید میکنم که اصولا ماهیت جراحیهای فک و صورت، عملکردی و زیبایی است. بدون شک در مراجعه بیمار به جراح فک توصیه به جراحی میشود، اما در جراحیهایی که به صورت خالص مقاصد زیبایی دارند، مانند پروتز چانه و گونه، مزایا و معایب آن به بیمار توضیح داده میشود و در صورت نیاز و خواست بیمار به انجام آن اقدام میشود.
برای برطرف کردن ناهنجاریهای کوچک مربوط به فکها، نمیتوان به جای جراحی از روشهایی مثل ارتودنسی استفاده کرد؟
در بخش جراحیهای فک، ارتودنسی و جراحی فک، مکمل هم هستند. معمولا ناهنجاری دندانی و فکی در کنار هم وجود دارد، ولی برای رسیدن به نتیجه مطلوب باید هر دو اقدام یعنی ابتدا ارتودنسی سپس جراحی فک انجام شود، اما در اختلالات ناحیه گونه و چانه معمولا نیاز به هر دو اقدام نیست.
از عوارض و خطرات احتمالی ناشی از جراحیهای فک و صورت برایمان بگویید.
اینکه جراحیهای فک و صورت خطرناک و پرریسک است، یک باور غلط است. اتفاقا برخلاف این تصور این نوع جراحیها نهتنها کمخطر بلکه بسیار موفقیتآمیز است. این نوع جراحیها خطر خاصی به همراه ندارد، ولی اگر عارضهای هم طی آن پیش بیاید، معمولا به وسیله جراح ماهر قابل کنترل است. فقط بیمار پس از جراحی باید به رعایت تمرینات، نکات تغذیهای و بهداشتی و نوع فعالیت توجه و دقت داشته باشد.
بسته بودن فک بالا و پایین بیمار برای مدت دو تا سه ماه با عوارض و مشکلات دندانی در وی همراه نخواهد بود؟
این هم باور اشتباه دیگری است که ریشه در روند نقاهت پس از جراحی فک در گذشته دارد. اکنون نهتنها جراحی فک روزانه شده و نیاز به بستری در بیمارستان ندارد، بلکه با بهرهگیری از پلاکهای دندانی جدید دیگر نیاز نیست فک بیمار پس از جراحی فک، بیش از دو هفته بسته باشد. درواقع، بیمار فقط در حدود یک ماه با عوارض پس از جراحی درگیر است. یعنی باید غذای نرم بخورد و تمریناتی که جراح میدهد انجام دهد.
نوع فعالیت و تحرک بیمار پس از جراحی باید محدود شود؟
بیماران پس از جراحی فک میتوانند فعالیت عادی داشته باشند. فقط ورزشهای رزمی، شنای حرفهای و بسکتبال نباید تا شش ماه انجام شود یا با گارد انجام شود. فعالیتهای معمول شخص نیز تا هشت هفته پس از جراحی باید با احتیاط و پس از آن به طور معمول انجام شود.
البته در اعمال جراحی دیگر فک و صورت توصیههای جدیتری باید مورد توجه قرار بگیرد. یعنی جراحی شکستگی، تومور و بازسازی فک، مراقبتهای خاص خود را میطلبد.
بهترین سن انجام جراحی فک چه زمانی است؟
معمولا بهترین سن جراحی پس از بلوغ است؛ بهطور دقیق برای پسرها حدود هجده سالگی و برای دخترها، دوسال پس از مشاهده اولین علائم بلوغ. البته بهتر است جراحی فک تا بیست و پنج سالگی انجام شود. زیرا ارتودنسی که از ضرورتهای پیش از جراحی فک محسوب میشود در سنین بالاتر، سخت میشود.
آیا میزان موفقیت این جراحیها در زنان و مردان متفاوت است؟
خیر در هر دو جنس، یکسان است. فقط در خانمها انطباق با چهره جدید از نظر زمانی سریعتر صورت میگیرد.
ایمپلنت هم در حوزه جراحان فک و صورت انجام میشود؟
ایمپلنت هم از آن دست درمانهایی است که جراح فک، لثه و دندانپزشک عمومی میتوانند انجام دهند. جراحیهای سنگین فک را فقط باید جراحان فک انجام دهند. با این حال همانطور که گفتم من معتقد به مرزبندی میان رشتههای اختلاطی نیستم. این درست است که یکسری کارها را فقط باید جراح فک و صورت انجام بدهد، اما در موارد دیگر، انتخاب جراح صرفا به تصمیم بیمار بازمیگردد.
کدام دسته از جراحی فک بالا Maxillary surgery ضروری است؟
اصولا انجام ندادن بسیاری از جراحیها، جان بیمار را به خطر نمیاندازد. یعنی انجام دادن یا ندادن آنها به انتخاب بیمار بستگی دارد. جراحیهایی مثل دیسک کمر یا آب مروارید و نیز جراحیهای فک از این دست جراحیها محسوب میشود که انجام آنها فقط عوارض و آثار غیرکشنده ناشی از بیماری را در شخص از بین میبرد.
حتی نسل پیش از ما هرگز ناهنجاریهای فکیشان را جراحی نکردهاند و با عوارض ناشی از آن ازجمله کاهش کیفیت صحبت کردن، غذا خوردن و اثرات آن بر زیبایی ظاهریشان کنار آمدهاند. از نظر من بهعنوان یک جراح فک و صورت، جراحی ناهنجاریهای اسکلتی و فکی که ضرورت نداشته باشد وجود ندارد، اما این مساله به آن معنا نیست که جراحی ناهنجاریهای فکی ضروری است.
جراحی فک Maxillofacial Surgery، درمان موثر ناهنجاریهای اسکلتی فک و صورت
رشته جراحی دهان فک و صورت، یکی از رشتههای تخصصی دندانپزشکی است که به مدت پنج سال پس از دکتری دندانپزشکی ادامه پیدا میکند.
بر اساس تعریف داخلی و بینالمللی، تشخیص و درمان صدمات، بازسازی و زیبایی نسوخ نرم و سخت ناحیه فک و صورت مخصوص این رشته است.
حوزه فعالیت این رشته شامل مواردی چون شکستگیهای ناحیه دهان فک و صورت، تومورها و ضایعات پاتولوژیک خوشخیم و بدخیم، بازسازی نقایص، جراحیهای ناهنجاریهای رشدی تکاملی، ناهنجاریهای مادرزادی مثل شکاف لب و کام، ایمپلنتهای دندانی، جراحیهای زیبایی، جراحیهای دندانی مانند دندان عقل و انواع دیگر جراحی مرتبط میشود.
جراحیهای ناحیه فک و صورت (جراحی فک بالا Maxillary surgeryو پایین، چانه و گونه) جزو جراحیهایی بسیار موفقیتآمیز تلقی میشود که نتایج حاصل از آن نهتنها بیمار را از عوارض ناشی از ناهنجاریهای ناحیه فک و صورت رهایی میبخشد، بلکه اثرات آن بر زیبایی شخص نیز کاملا مشهود است.
مطالب مرتبط: جراحی فک و چانه Maxillofacial Surgery
اگر این نوع جراحی با روشهای درست و بهوسیله جراح فک و صورت انجام شود، احتمال آسیب دندانی خیلی کم است، ولی در مواردی که جراحی به وسیله افراد غیرمتخصص انجام شود، بروز عوارض دندانی، غیرمحتمل نیست و ممکن است عوارضی مانند آسیب دیدن ریشه دندانها، واردشدن فشار زیاد به مفصل فک، بروز مشکلاتی در مفصل گیجگاهی و نرسیدن دندانها به هم پیش بیاید. انجام ارتودنسی طی شش ماه تا یکسال قبل از جراحیهای فک با هدف ردیفکردن دندانها جزو ضرورتهای جراحیهای فک محسوب میشود.
البته جراحیهایی که برای رفع ناهنجاریهایی فک و صورت انجام میشود، همیشه به قصد زیبایی نیست. گاهی اختلال در اسکلت ناحیه فک و صورت یعنی فک بالا و پایین، چانه و گونه ممکن است به دلایل مادرزادی از بدو تولد یا تحت تاثیر عوامل ژنتیکی طی دوران رشد دیده میشود. در موارد دیگر نیز عواملی چون تنفس از دهان، مکیدن انگشت، طولانی شدن استفاده از شیشه شیر یا پستانک نیز به بروز ناهنجاریهای اسکلتی در ناحیه فک و صورت منجر میشود.
ناهنجاریهای ایجادشده به صورت عقب بودن فک بالا(جراحی فک بالا Maxillary surgery(
، جلوبودن فک پایین، تنگ بودن فک بالا، نرسیدن دندانهای جلو یا عقب به هم، انحراف فک بالا و پایین به یک طرف و محدودیت بازشدن دهان بروز میکند. در موارد مادرزادی نیز تشکیل نشدن بخشی از بافت ناحیه فک و صورت یا رشد اضافی به بروز ناهنجاری منجر میشود. در چنین مواردی درمان ناهنجاریها از طریق ارتودنسی و سپس جراحی فک به طور کامل قابل رفع خواهد بود.
salamatnews.com
هزینه جراحی فک در اهواز cost of maxillofacial surgery
در مواردی که ناهنجاریهای اسکلتی به قدری شدید میباشند که امکان جبران یا پوشاندن آنها توسط حرکات دندانی (درمانهای استتاری camouflage) وجود ندارد لازم است این ناهنجاریها به وسیله جابهجایی فکین به روش جراحی و در اتاق عمل اصلاح گردند.
در اکثریت غریب به اتفاق این موارد امکان انجام جراحی بدون انجام درمان ارتودنسی قبل از جراحی وجود ندارد زیرا هنگامی که دو فک در یک رابطهی غیر طبیعی قرار دارند، توازن و هماهنگی نیروهای وارده به دندانها از سوی بافتهایی همچون لب و گونه و زبان به هم خورده و دندانها تحت تاثیر این به هم خوردگی نیروها حرکت کرده و موقعیت خود را با وضعیت غیر طبیعی فکین هماهنگ مینمایند تا امکان کارایی بیشتر در جویدن و سایر عملکردها برای فرد فراهم گردد. حال که قرار است فکهای شخص در طی عمل جراحی به حالت نرمال تغییر مکان دهند، دندانها میبایست ابتدا به وسیله یک دوره درمان ارتودنسی قبل از جراحی به وضعیت نرمال و اولیه بازگردانده شوند تا پس از جابهجایی فکین در هنگام جراحی بتوانند به صورت ایدهآل بر روی همدیگر قرار گیرند.
عوارض جراحی فک و چانه What are the complications of maxillofacial surgery?
جراحیهای اصلاحی فک (ارتوگناتیک) به منظور تصحیح ناهنجاریهای استخوانهای صورت بهخصوص فکین و دندانها انجام میشود. در اغلب موارد این ناهنجاریها موجب اشکال در جویدن، سخن گفتن، خواب و دیگر عملکردهای معمول فک و دهان میگردند. جراحی ارتوگناتیک به همراه درمان توأم ارتودنسی علاوه بر رفع مشکلات مذکور، موجب بهبود فرم نیمرخ صورت نیز میگردد. درمان توأم ارتودنسی و جراحی فک اکثراً درناهنجاریهای اسکلتی شدید که با درمان ارتودنسی به تنهایی قابل اصلاح نیستند تجویز میشود.
با استفاده از آخرین پیشرفتها در تکنولوژی عکسبرداری دیجیتال میتوان نتیجهی نهایی حاصل از انجام درمان جراحی را پیشبینی نمود. طرح درمان کامپیوتری میتواند موجب کاهش زمان درمان و زمان ریکاوری پس از عمل و افزایش کارایی نهایی عمل جراحی گردد. استفاده از مواد و تجهیزات مدرن مانند صفحات تیتانیوم و پیچهای مینیاتوری موجب ایجاد پایداری و استحکام نتیجه و قابل پیشبینیتر کردن درمان شما میشود. این پیشرفتها در تکنولوژی، روشها و ابزار، زمان بهبود پس از عمل را کاهش میدهد و به تبع آن به بیماران اجازه میدهد تا هرچه زودتر به زندگی معمول خود بازگردند.
پس از انجام جراحی یک دورهی کوتاهتر ارتودنسی لازم است تا تنظیمات نهایی دندانها انجام شده و دندانهای دو فک به همراه فکهای جابهجا شده در موقعیت ایدهآل تثبیت شوند. معمولا بیمار پس از 2 تا 3 هفته از انجام جراحی به متخصص ارتودنسی مراجعه مینماید تا علاوه بر ترمیم آسیبهای وارد شده به وسایل ارتودنسی در حین جراحی و در صورت نیاز قرار دادن سیمهای جدید، تنظیمات پس از عمل برای بیمار آغاز گردد. این مرحله به طور معمول شامل استفاده از الاستیکها به فرمهای مختلف است که مستلزم همکاری بالای بیمار میباشد.
ما مفتخریم که به طور ویژه تجربیات گرانبهایی در اینگونه درمانها کسب نمودهایم و با توجه به حضور تیم جراحی مجرب در کنار این مجموعه و امکان ویزیت و هماهنگی حضوری توسط هر دو متخصص ارتودنسی و جراح فک و صورت در کنار یکدیگر، امکان ارائه اینگونه درمانهای پیچیده را با حداکثر کیفیت و بهترین نتیجه ممکن در فضایی دوستانه و آرام فراهم آوردهایم.
مطالب مرتبط: عکس جراحی فک Photo of jaw surgery
orthotrust.com
جراحی فک در مشهد maxillofacial surgery
بهترین جراح فک در تهران The best jaw surgeon
جراحی فک Maxillofacial Surgery
این روزها با وجود جراحیهای زیبایی مانند جراحی بینی و گونه میتوان برای تغییر چهره و نزدیک شدن به چهره ایدهآل اقدام کرد. حالا در این گیرو دار علاوه بر این جراحیهای رایج جراحیهای دیگری هستند که میتوانند در این فهرست جای بگیرند و چه بسا پرطرفدار هم باشند. جراحی زیبایی فک یکی از همین انواع است. اگر این روزها زیادی مقابل آینه ایستادهاید و اتفاقا به این نتیجه رسیدهاید که فک شما بیش از حد در چهرهتان فرصت مانور دادن پیدا کرده و دست بر قضا اجازه خودنمایی از سایر اعضای صورت را از آنها سلب کرده است، پس اصلا بعید نیست برای حل و فصل ماجرا فکر جراحی زیبایی فک هم به ذهنتان خطور کند. اما بهتر است قبل از اینکه برای جراحی اقدامی کنید یا تصمیمی بگیرید از همه انواع و البته همه ماجرهای آن سر در بیاورید و بعد تصمیم بگیرید که آیا این آمادگی را دارید یا خیر.
3 دسته عمل زیبایی
به نظرتان فکتان زیادی بزرگ است؟ شاید هم فکر میکنید چانهتان زیادی کوچک است یا اینکه اصلا چانه ندارید. در عین حال ممکن است به طور کلی درباره اینکه فکتان کوچک است یا بزرگ و اینکه مشکل از فک بالاست یا فک پایین تشخیص اشتباهی داده باشید. بنابراین بهترین حالت ممکن این است که ابتدا با مشاوره با پزشک متخصص از چم و خم کار سر دربیاورید و علت اصلی ماجرا را دریابید. جراحیهای زیبایی فک به سه دسته تقسیم میشوند، جراحی زیبایی فک بالا، فک پایین و چانه. حالا هر کدام از این جراحیها بنا بر معاینه بیمار و عکسهایی که از او گرفته میشود و در نهایت تشخیص پزشک انجام خواهد شد و میتواند به تنهایی یا همراه با هم انجام شود. در این بین معاینه بیمار نقش اصلی در تعیین نوع عمل مناسب فک دارد.
جراحی فک پایین Lower jaw surgery
جراحی زیبایی دیگری که روی فک افراد انجام میشود میتواند مختص کسانی باشد که فک پایینشان یا به تنهایی یا همراه با فک بالا دچار مشکل است که این مشکل میتواند به صورت چرخیدن بیش از حد فک پایین به سمت بالا باشد که باعث در هم رفتن دندانهای فک پایین به داخل دندانهای فک بالا میشود یا میتواند به صورت چرخیدن بیش از حد فک پایین به سمت پایین باشد که باعث باز ماندن دهان ناشی از نرسیدن دندانهای جلویی فکها روی هم میشود. در این مواقع عمل روی فک پایین یا به تنهایی انجام میشود یا به همراه فک بالایی. در این عمل هم باز برشی در بیرون اتفاق نمیافتد و برش در داخل دهان خواهد بود. اینبار فک پایین از مخاط و عضلات جدا میشود، در محل مناسب بریده شده و بازهم طبق معاینات و گرافیها استخوان فک پایین در محل مناسب فیکس میشود.
جراحی فک بالا Maxillary surgery
شاید در مواردی که فک بالای بیمار عقب است شخص مراجعهکننده با این تصور نزد پزشک برود که فک پایین او بیش از حد جلوست در صورتیکه اصل مشکل مربوط به عقب بودن فک بالای بیمار است. در بیمارانی که فک بالا عقب است معمولا لب بالایی آنها خیلی عقبتر از لب پایینی ایشان است که خب همین موضوع سبب میشود بیمار به لحاظ زیبایی مشکل جدی پیدا کند. در عین حال افرادی که فک بالای آنها عقب است چینهای خندهشان بیش از حد فرو رفته است که البته این هم موضوع دیگری است که در زیبایی صورت آنها اختلال ایجاد میکند.
همچنین برخی از بیمارانی که فک بالای آنها عقب است ممکن است بدون اینکه بدانند احساس کنند گونه ندارند و باید برای گونه اقدام کنند در حالیکه دلیل اصلی این موضوع هم میتواند همان عقب بودن فک بالایی این افراد باشد. در چنین مواردی درمان اصلی جلو آوردن فک بالا خواهد بود. حالا زمانیکه تشخیص داده میشود این بیماران با عقب بودن فک بالا مواجه هستند و باید برای رفع این مشکل جراحی شوند، عمل روی آنها انجام میگیرد.همچنین ممکن است ارتفاع فک بالا بیش از حد زیاد یا کم باشد که میتواند سبب اختلال در جفت کردن دندانها یا باعث باز ماندن دهان ناشی از عدم قرار گرفتن فکها روی هم شود که در همه این موارد عمل جراحی فک بالا Maxillary surgery توصیه میشود.
در این عمل همه برشهای از داخل دهان خواهد بود و در پوست صورت هیچ برشی ایجاد نخواهد شد. به این ترتیب استخوان فک بالا از مخاط و عضلات آزاد شده و با برش افقی در سطح بالایی ریشه دندانها به طور کامل بریده میشود . در این مرحله استخوان فک جدا شده بر اساس معاینههای انجام شده قبل از عمل، گرافیها و قالبهای دندانی که پیشتر گرفته شده در جای مناسب فیکس میشود.
دوران نقاهت بعد جراحی فک و صورت Maxillofacial Surgery
دوران نقاهت و درد پس از جراحی در جراحی چانه کمتر از جراحی فک بالا و پایین است چون قسمت دندانی فک در این عمل دستکاری نمیشود.چسبهای مخصوصی وجود دارد که بعد از جراحی برای بیمار زده میشود و در عین حال مصرف دورهای آنتیبیوتیک هم بخشی از این دوران نقاهت در جراحی زیبایی چانه است. البته بیمار بعد از جراحی چانه احتمالا درد مختصری هم خواهد داشت که با تجویز مسکن آرام میشود و معمولا در این نوع از عمل مشکلی برای جویدن وجود نخواهد داشت چون اصلا قسمت دندانی فک در جراحی چانه دستکاری نمیشود. اما در جراحیهای فک شرایط به گونه دیگری است. این افراد بعد از عمل باید در ابتدا مایعات مصرف کنند و بعد از آن هم استفاده از غذاهای کاملا نرم در دستور کارشان قرار میگیرد. کم کم بعد از سه الی چهار هفته برای این بیماران غذاهای نیمه جامد تجویز میشود.
مشاوره ارتودنسی
در جراحیهایی که قرار است فک بالا یا پایین مورد جراحی قرار بگیرد حتما پیش از اقدام به عمل، مشاوره ارتودنسی برای بیمار درخواست میشود. البته در عمل چانه به دلیل اینکه نسبت دندانی فکها نرمال است نیاز به مشاوره ارتودنسی قبلا از عمل نیست. اما در جراحیهای فک بالا و پایین ترتیب دندانها ممکن است به هم خورده باشد بنابراین مشاوره ارتودنسی پیش از عمل ضروری است. در این مشاوره اگر تشخیص داده شد که ترتیب دندانها مناسب نیست یک تا دو سال ارتودنسی انجام خواهد شد و سپس جهت عمل فک اقدام میشود.
مطالب مرتبط: عکس جراحی فک Photo of jaw surgery
جراحی برای زیبایی چانه
عمل زیبایی چانه برای بیمارانی مفید است که مشکلی در قسمت دندانی فکها ندارند. به این ترتیب که دندانهایشان به راحتی روی هم جفت میشوند و محل قرار گرفتن فک بالا و فک پایین آنها طبیعی است اما استخوان چانه آنها یا عقب است یا خیلی بلند به نظر میرسد. همین موضوع میتواند در زیبایی صورت افراد مشکل ایجاد کند. حالا در این نوع عمل ما هیچ جراحی روی فک بالا یا پایین انجام نمیدهیم و عمل فقط روی استخوان چانه انجام خواهد شد. جراحی چانه هم اتفاقا مانند جراحیهای فک از طریق برشهای داخل دهان انجام میشود. باز هم برشی روی پوست صورت انجام نمیشود و همه برشها در داخل دهان اتفاق میافتد. استخوان چانه از طریق داخل دهان کاملا آزاد میشود.
حالا در این مرحله دو روش برای بالا آوردن یا جلو آوردن چانه وجود دارد، یکی از این روشها ژنیو پلاستی استخوانی است. در این روش با برشی که روی خود استخوان چانه انجام میشود، این استخوان از بقیه فک جدا شده و بر اساس محلی که پیشتر بر اساس گرافیها مشخص شده و مناسب تشخیص داده شده، جلو یا بالا آورده خواهد شد. در نهایت در همان محل مناسب با پیچ فیکس میشود. ویژگی قابل توجه عمل فوق این است که روی خود استخوان بیمار کار میشود و در واقع خود استخوان است که جلو آورده میشود و در نهایت هیچ پروتزی مورد استفاده قرار نمیگیرد.
بنابراین این عمل، عمل ارجح هست چون جسم خارجی وجود ندارد و در نتیجه ریسک ابتلا به عفونت هم کمتر است. پس قاعدتا این جراحی روش مناسبتری برای عمل زیبایی چانه است.روش دوم جراحی ژنیو پلاستی با پروتز انجام میشود. در این عمل بعد از آزاد کردن استخوان چانه پروتز را در محل مناسب قرار میدهیم و به این ترتیب چانه جلوتر آورده میشود. ایراد این جراحی در استفاده از جسم خارجی است. طبیعی است که در استفاده از پروتز ریسک عفونت بالاتر است اما خب مواردی وجود دارد که بیمار استخوان چانهای ندارد که بتوان آن را برش داد و جلوتر آورد.
irannaz.com
هزینه جراحی فک و صورت در تهران cost of maxillofacial surgery
هزینه جراحی فک در تهران cost of maxillofacial surgery
بهترین جراح فک و صورت در مشهد The best jaw surgeon
هزینه جراحی فک در شیراز cost of maxillofacial surgery
مراقبت های بعد از عمل جراحی فک Post-jaw care
جراحی فک Maxillofacial Surgery و جراحی فک و ارتودنسی Jaw and orthodontic surgery یک کار تیمی است که معمولا با همکاری متخصص ارتودنسی و جراح فک و صورت انجام میشود. بعد از انجام جراحی فک Maxillofacial Surgery توسط جراح فک و صورت فک های شما توسط کشهایی به یکدیگر متصل خواهند شد .شما ممکن است در ابتدا از این موضوع احساس ناراحتی کنید اما ارامش خود را حفظ کنید و تلاشی برای زیاد باز کردن فک خود انجام ندهید. این کشها به شما امکان باز و بسته کردن دهان با دامنه محدود، خوردن غذاهای نرم و مایعات را میدهد.
مطالب مرتبط: اقدامات قبل از جراحی فک Pre-jaw surgery
از انجاییکه شما در اتاق recovery بهوش می ایید ممکن است یک لوله داخل بینی شما قرار داده شده باشد که بزودی از بینی شما خارج میشود.شما بعد از خارج کردن لوله بینی قادر به نوشیدن مایعات سبک خواهید بود.باید تلاش کنید روزانه 2-3 لیتر مایعات مصرف کنید گرچه نوشیدن با وجود التهاب و بی حسی لبها در ابتدا دشوار است اما لازم است برای سرعت بخشیدن به روند بهبودی خود مصرف مایعات را سریعتر آغاز کنید.معمولا بیمار بعد از عمل یک شب در بیمارستان بستری میشود. در طول دوران پس از جراحی باید داروهای تجویز شده توسط جراح خود را بطور کامل مصرف کنیذ.
مطالب مرتبط: عوارض جراحی فک و صورت چیست What are the complications of maxillofacial surgery?
درد بعد از جراحی فک Pain after jaw surgery
بعد از جراحی فک Maxillofacial Surgery مقداری تورم در صورت ایجاد میشود که کاملا طبیعیست و تا یکهفته بعد از جراحی ادامه دارد و به مرور بر طرف میشود .خون مردگی و کبودی نیز بندرت در بعضی از بیماران دیده میشود که بتدریج بر طرف میشود.
رعایت بهداشت دهان در دوره پس از جراحی فک Maxillofacial Surgery بسیار ضروری است بنابراین بعد از هر وعده غذایی دندانهای خود را با یک مسواک نرم تمیز کنید و 4-6 بار در روز دهان خود را با آب نمک (یک قاشق چایخوری نمک در یک لیوان آب ولرم) شست و شو دهید.
طی 7- 10 روز پس از جراحی مقداری خونریزی از دهان طبیعی است اما در صورت هرگونه خونریزی شدید با جراح خود تماس بگیرید.
معمولا شما میتوانی طی 7-10 روز بعد از جراحی فعالیتهای روزانه سبک خود را از سر بگیرید که البته این زمان بسته به شرایط بیمار و با صلاحدید جراح فک متغیر است.
اولین ویزیت شما با متخصص ارتودنسی معمولا حدود هفته 3-6 بعد از جراحی و با ارجاع شما توسط جراح فک و صورت انجام میگیرد.
در طول دوره بهبودی بعد از جراحی فک بالا و پایین Maxillary surgery از انجام ورزشهایی که احتمال اسیب به فک در آن زیاد است خودداری کنید اما انحام ورزشهای سبک مثل شنا بلامانع است.
مطالب مرتبط: عوارض جراحی فک بالا
رژیم غذایی
ترمیم کامل استخوان شما حدود 8 تا 12 هفته طول میکشد. در طول 1-2هفته اول بعد از جراحی سعی کنید غذا را به اندازه های کوچک تقسیم کرده و وعده های غذایی خود را افزایش دهید.رژیم غذایی شما در این مرحله( هفته اول) باید کاملا نرم باشد اما از هفته دوم می توانید غذاهای نرم مانند پوره سیب زمینی،تخم مرغ و پاستا را به رژیم غذایی خود اضافه کنید و ارام ارام شروع به جویدن کنید.
از هفته3-4 بعد از جراحی می توانید گوشت و مرغ و ماهی نرم شده را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. سعی کنید اندازه لقمه های شما کوچک باشد.ممکن است احساس خستگی زود هنگام در فکهای خود داشته باشید که این موضوع معمولا در طول 2-3 ماه بر طرف میشود.معمولا رژیم غذایی شما از هفته ششم طبیعی میشود.
مطالب مرتبط: آیا جراحی فک شامل بیمه میشود؟ Does jaw surgery include insurance?
drzakerinejad.com
جراحی فک Maxillofacial Surgery
جراحی فک Maxillofacial Surgery
جراحی فک Maxillofacial Surgery
مطالب مرتبط: جراحی فک بالا و پایین Maxillary surgery
مطالب مرتبط: جراحی فک و ارتودنسی Jaw and orthodontic surgery
جراحی فک Maxillofacial Surgery
مطالب مرتبط: عوارض جراحی فک و صورت چیست What are the complications of maxillofacial surgery?
مطالب مرتبط: درد بعد از جراحی فک Pain after jaw surgery
مطالب مرتبط: مراقبت های بعد از عمل جراحی فک Post-jaw care
مطالب مرتبط: آیا جراحی فک شامل بیمه میشود؟ Does jaw surgery include insurance?
مطالب مرتبط: اقدامات قبل از جراحی فک Pre-jaw surgery
مطالب مرتبط: ورم صورت بعد از جراحی فک Pain after jaw surgery
مطالب مرتبط: عوارض جراحی فک بالا
جراحی فک و چانه Maxillofacial Surgery به منظور اصلاح ناهنجاری های اسکلتی و دندانی انجام می شود. از جمله این ناهنجاری های می توان به مواردی نظیر نامرتبی فک و دندانها اشاره کرد. هر چند در این جراحی ظاهر بیمار بطور چشمگیری بهبود می یابد، اما جراحی فک و صورت عمدتاً جهت اصلاح مشکلات عملکردی انجام میشود. چه کسانی به جراحی فک نیاز دارند؟ جراحی فک Maxillofacial Surgery و ارتوگانتیک به منظور اصلاح نامرتبی فک و دندانها که با درمان ارتودنسی قابل درمان نمیباشد، انجام میشود. مشکلات نامرتبی فک و دندان میتوانند ژنتیکی، مادرزادی یا تکاملی باشند، بنابراین یا در بدو تولد وجود دارند و یا در حین رشد فرد ایجاد میشوند. آسیب فک و مفاصل فک و نیز پاتولوژی (یعنی مراکز رشد غیرعادی، تومورها و غیره) نیز میتوانند باعث بدشکلیهای فک و دندان در هر سنی شوند.
مطالب مرتبط: جراحی فک و بینی همزمان Surgery of the jaw and nose simultaneously
علائمی که ممکن است یک فرد مبتلا به ناهنجاری فک و دندان داشته باشد عبارتند از: – رشد بیشتر یا کمتر از حد طبیعی در هر دو فک – عدم تقارن صورت – عدم قرارگیری دندانها روی یکدیگر – ناتوانی در خوردن و جویدن بطور صحیح – مشکلات راه هوایی بخصوص برای تنفس – مشکلات گفتاری ناشی از ناهنجاری – اپن بایت که در آن دندانهایی جلویی یا عقبی هنگام تماس دندانهای دیگر روی هم قرار نمیگیرند. – درد در عضلات یا مفاصل فک جراحی فک چگونه انجام میشود؟ بعد از انجام ارتودنسی و آماده شدن برای جراحی، بیمار طی یک بیهوشی حدودا سه تا چهار ساعته تحت عمل جراحی قرار میگیرد. تمامی تزریقات و برش ها نیز داخل دهانی است. برای جراحی فک پایین به گوشه های دهان و پشت دندان های عقل داروی بیحسی تزریق می شود، سپس بافت را باز شده و فک پایین در هر دو طرف از زاویه فک در بعد عمودی برش داده می شود. برای جابهجایی فک بالا نیز از حدود ۱۰ میلیمتر بالای دندانها، لثه برش داده می شود و بافت نرم کنار زده می شود. بعد از آن فک بالا با فرز برش داده می شود و کاملا هر دو طرف از استخوان جمجمه جدا می شود و سپس به اندازه لازم هر دو فک حرکت داده می شود.
مطالب مرتبط: عوارض جراحی فک و صورت What are the complications of maxillofacial surgery?
مراقبت های بعد از جراحی فک پایین Post-jaw care
پس از جراحی فک Maxillofacial Surgery بیماران معمولاً در روز پس از جراحی به منزل مراجعت میکنند، هرچند گاهی اوقات ممکن است بسته به شرایط خانه دو شب بستری در بیمارستان پیشنهاد شود. یک هفته پس از جراحی باید مجدداً به کلینیک مراجعه کنید. رژیم غذایی در ابتدا باید از یک رژیم غذایی بسیار نرم استفاده کنید و جهت آمادهسازی غذا نیاز به یک غذاساز در خانه است. پس از هفته اول میتوانید غذاهای نرم مصرف کنید از جمله شیر، اسموتی، سوپهای غلیظ و غیره. از مکملها نیز میتوان استفاده کرد. پس از ۶ تا ۸ هفته میتوان غذاهای عادی را مصرف کرد. مراقبت از دهان ممکن است پس از برگشت به خانه بتوانید با ملایمت دندانهای خود را مسواک بزنید. علاوه بر این، شستشوی منظم با آب، آب نمک یا دهان شویه به تمیز نگه داشتن دهان بخصوص پس از وعدههای غذایی کمک میکند.
کاهش ورم صورت بعد از جراحی فک Pain after jaw surgery
تورم بعد از جراحی فک Pain after jaw surgery از خصوصیات بارز دورهی بهبودی پس از جراحی فک Maxillofacial Surgery است. قرار دادن یخ بر روی صورت در ۴۸ ساعت اول در کم کردن تورم موثر است. پس از آن گرمای خارجی به شکل پدهای حرارتی یا کمپرس گرم به کاهش تورم کمک میکند. سفتی دهان سفتی فک پس از جراحی فک Maxillofacial Surgery شایع است. این وضعیت به تدریج برطرف میشود. بیحسی یکی از عوارض جانبی متداول جراحی است. در بیشتر اوقات، بیحسی در چند هفته یا چند ماه بهبود مییابد. ممکن است بخشی از تغییر در احساس دائمی باشد. عفونت اطمینان از بهبودی این ناحیه بدون عفونت نیز ضروری است، بنابراین در حین بستری در بیمارستان از طریق یک رگ در بازو آنتیبیوتیک تزریق میشود. پس از مراجعت به خانه نیز باید از آنتیبیوتیک و دهانشویه ضد باکتری استفاده شود. تغییر رنگ پوست تغییر رنگ پوست به رنگ متمایل به آبی، سبز یا زرد پس از جراحی شایع است. این حالت به دلیل تجزیه خون قدیمی پس از جراحی میباشد. تغییر رنگ طی چند روز یا چند هفته پراکنده شده و از گردن پایین میرود. کش های لاستیکی این کشها اغلب پس از جراحی فک و صورت جهت کمک به حرکت فک استفاده میشوند. خونریزی در ابتدا خون مخلوط با بزاق وجود خواهد داشت و برای جراحی فک بالا ترشح خون از بینی مشاهده میشود. ترشحات بینی به دلیل تجمع خون در نواحی سینوس میباشد. بیشتر این خون از انتهای گلو به پایین میرود. خونریزی به تدریج طی چند روز اول از بین میرود.
گلو درد: این درد پس از جراحی متداول است و به دلیل استفاده از لوله تنفسی در حین جراحی میباشد. گلو درد طی یک یا دو روز برطرف میشود.
هزینه جراحی فک و صورت Cost of maxillofacial surgery
هزینه جراحی فک Maxillofacial Surgery هزینه جراحی فک متغیر است. هزینهی این عمل متاثر از عوامل متعددی چون محل انجام جراحی، هزینه و دستمزد جراح، شدت مشکل فک، عوارض، هزینههای ارتودنسی، هزینه بیهوشی و داروهای ضد درد میباشد، همچنین اینکه جراحی فک بالا Maxillary surgery به دلایل پزشکی یا زیبایی انجام شده باشد و شرایط پوشش بیمهی بیمار نیز بر هزینه نهایی تاثیر میگذارد.
مطالب مرتبط: عوارض جراحی فک Complications of jaw surgery
جراحی فک Maxillofacial Surgery
جراحی فک Maxillofacial Surgery
جراحی فک Maxillofacial Surgery
مطالب مرتبط: کاهش ورم صورت بعد از جراحی فک Pain after jaw surgery
مطالب مرتبط: مراقبت های بعد از جراحی فک پایین Post-jaw care
مطالب مرتبط: جراحی فک و چانه Maxillofacial Surgery
جراحی فک بالا Maxillary surgery
مطالب مرتبط: تورم بعد از جراحی فک Pain after jaw surgery
مطالب مرتبط: عوارض جراحی فک و صورت What are the complications of maxillofacial surgery?
مطالب مرتبط: هزینه جراحی فک و صورت Cost of maxillofacial surgery
مطالب مرتبط: جراحی فک و بینی همزمان Surgery of the jaw and nose simultaneously
مطالب مرتبط: عوارض جراحی فک Complications of jaw surgery